Zasady zaliczenia

•    Zaliczenie przedmiotu

•    Egzamin pisemny 40 pytań jednokrotnego wyboru minimum 60% poprawnych odpowiedzi

•    100% frekwencji na ćwiczeniach i wykładach

•    przygotowanie konspektów poprawnych merytorycznie z jednoczesnym prowadzeniem zajęć korekcyjnych

Literatura obowiązkowa

•    Kasperczyk T. Wady postawy ciała 2016

•    Owczarek S. Atlas ćwiczeń korekcyjnych 2017

•    Owczarek S. Korekcja Wad postawy pływanie i ćwiczenia w wodzie 2016

•    Weiss M. Zembaty A. Fizjoterapia 2014

•    Kwolek A. Rehabilitacja medyczna 2015

•    Czerwińska-Niezabitowska B., Kulesa-Mrowiecka M. Diagnostyka i leczenie dysfunkcj czaszkowo- krzyżowych w ujęciu holistycznym 2016

•    P.H. Dupas Dysfunkcja czaszkowo- krzyżowa 2016

Posturologia. Sposoby  oceny postawy ciała.

Posturologia

•    nauka o ułożeniu segmentów ciała ludzkiego w przestrzeni i procesach regulacji neurofizjologicznej postawy ciała zarówno w stojącej pozycji statycznej jak i podczas ruchu.

•    Jest nauką wielodyscyplinarną. Rozwija się już od ponad 50 lat w krajach Europy zachodniej i Ameryce. Koncentruje się na leczeniu przyczyn choroby a nie tylko zaleczaniu objawów.

Postawa ciała

•    POSTAWA CIAŁA- indywidualne ukształtowanie ciała i położenie poszczególnych odcinków tułowia oraz nóg w pozycji stojącej.

•    POSTAWA HABITUALNA/NAWYKOWA (SWOBODNA) rzeczywista postawa człowieka, stanowi przedmiot badania ortopedycznego.

•    POSTAWA PRAWIDŁOWA CIAŁA

•    Kasperczyk 1992: postawa, która występuje dostatecznie często aby można ja było uznać za charakterystyczna dla danej populacji, jest atrybutem osobników zdrowych o prawidłowym rozwoju fizycznym i psychicznym.

Definicje

Przybylski 1965:  harmonijne i bezwysiłkowe ułożenie poszczególnych elementów postawy w stosunku do osi długiej ciała.

Wolański 1959:  występuje w dostatecznie dużym odsetku, aby można ją było uznać za znamienną dla danej  klasy, wieku czy okresu ontogenezy, a jednocześnie jest charakterystyczna dla dzieci zdrowych, o poprawnym rozwoju fizycznym i psychicznym oraz wydolności ruchowej.

Postawa prawidłowa jest zgodna z dynamiką rozwoju zdrowej osoby określonej płci w danym okresie ontogenezy.

Zapewnia ona harmonijne działanie organizmu z optimum wydolności.

Definicje

•    POSTAWA WADLIWA- jest wtedy gdy pewne elementy odbiegają od wzorca postawy poprawnej, odchylenia te są odwracalne (Przybylski 1965)

•    WADY POSTAWY- to zmiany  utrwalone w układzie kostnym, tzw. błędy

‘’trzymania się’’, a także zaburzenia przestrzennego ukształtowania ciała’’ (Wolański,1979)

•    KOMPENSACJA- funkcja wyrównawcza; działanie profilaktyczne; zorganizowany system bodźców dopełniających oraz antybodźców, równoważenie ich.

•    KOREKTYWA- funkcja poprawcza, działanie terapeutyczne; jest wychowawczą interwencją we wszystkich przypadkach odchyleń rozwojowych możliwych do zlikwidowania ćwiczeniami.

Rodzaje stabilizacji

•    STABILIZACJA CZYNNA- zapewnia napięcie określonych mięśni pracujących zmiennie. Zmienność napięć jest zależna od rozkładu segmentarnych środków ciężkości.

•    STABILIZACJA BIERNA- równowaga mechaniczna, optymalne obciążenie, napięcie układu więzadłowo- torebkowego, ograniczenie ruchu budowa stawów.

•    PRAWO DELPECHA I WOLFFA- kość rośnie prawidłowo pod wpływem równomiernie rozłożonych sil nacisku (statycznego i dynamicznego) i pociągania. Nadmierny nacisk powoduje zahamowanie wzrostu kości, nadmierne pociąganie- pobudzenie wzrostu kostnego.

Rozwój postawy

• Zdrowy noworodek ma prosty kręgosłup- indyferentny morfologicznie, w miarę rozwoju- zainteresowanie otoczeniem wzmacnia mięśnie i wzbogaca dotychczasowe pozycje-leżenie na boku, na wznak, leżenie na brzuchu, unoszenie głowy, siedzenie raczkowanie, stanie, chodzenie.

Rozwój postawy w toku ontogenezy

•    POWSTAWANIE KRZYWIZN:

•    Lordoza szyjna- początkowo słabo zaznaczona

•    Pionizacja stanie i chodzenie-IV kwartał życia dziecka- początek tworzenia się lordozy lędźwiowej i kifozy piersiowej

•    W 2-3 roku życia charakterystyczny jest stosunkowo wypukły brzuch, niewielka lordoza lędźwiowa, przy ledwo zaznaczonej kifozie piersiowej.

•    Okres przedszkolny 4-7 lat to niewielkie zmiany, tendencja do zwiększenia lordozy lędźwiowej, spłaszczenia brzucha.

Okresy krytyczne

•                             OKRES SZKOLNY 6-7 lat- powstaje najwięcej wad postawy, związany ze zmianą trybu życia dzieci, przejście ze swobodnego indywidualnie regulowanego reżimu ruchu w narzucony kilkugodzinny system przebywania w pozycji siedzącej, często w niewłaściwych warunkach. Wskazana jest gimnastyka wyrównawcza (profilaktyka).

•                             2. OKRES SKOKU POKWITANIOWEGO

•                             dziewczęta 11-13 lat, chłopcy 13-14 lat

•                             intensywny przyrost długości kończyn dolnych i tułowia, zmiana proporcji ciała oraz dotychczasowego rozkładu środków ciężkości a jednocześnie brak przyrostu siły mięśniowej. Pogarszanie się istniejących wad jest szczególnie częste. U dziewcząt tendencja do zaokrąglania pleców i wysuwania barków do przodu.

•                             Okres ten to często ostatnia szansa wyrównania  istniejących odchyleń.

Metody właściwej oceny wzrokowej (metody sylwetkowe)

Przygotowanie badanego:

•                             powinien być rozebrany

•                             odsłonięte talerze biodrowe poniżej kolców przednich górnych

•                             P.W. wysoka- swobodna w postawie nawykowej

•                             równomiernie obciążając ustawione stopy

•                             wzrok skierowany na wprost

Oględziny przód

•     1. Pion:

•     W warunkach prawidłowych pokrywa się z:

-    guzowatością bródki,

-    wcięciem jarzmowym mostka,

-    wyrostkiem mieczykowatym,

-    kresą białą ( pępek),

-    środkiem spojenia łonowego,

-    przebiega w równej odległości pomiędzy kłykciami przyśrodkowymi i kostkami wewnętrznymi.

•     Wszelkie odchylenie pionu notuje się zapisując w cm ich wielkość

•     Dodatkowe informacje uzyskamy obserwując trójkąty talii- przestrzeń zawarta między swobodnie zwisającą k. górną (podstawa trójkąta) a obrysem klatki piersiowej i bioder (boki trójkąta)

•     Asymetria trójkątów talii jest wczesnym objawem skrzywienia bocznego kręgosłupa

Ogłędziny c.d

. Układ linii poziomych:

•    linia międzykostkowa, łącząca kostki wewnętrzne

•    linia rzepkowa, łącząca górne krawędzie rzepek

•    linia międzykrętarzowa, łącząca krętarze wielkie

•    linia międzykolcowa, łącząca kolce biodrowe przednie górne

•    linia szczytu talerzy biodrowych

•    układ obojczyków

•    linia barkowa, łącząca wyrostki barkowe

Dodatkowe informacje

• Budowa klatki piersiowej -szerokość i symetria obu jej połów • występowanie zniekształceń:

-        klatka piersiowa szewska

-        Lejkowata

-        beczkowata czy bruzdy Harrissona (pozostałości po krzywicy)

} Oś mechaniczną kończyny dolnej ocenia się obserwując jej przebieg

} W warunkach prawidłowych biegnie ona od połowy więzadła pachwinowego (połowa odległości miedzy środkiem spojenia łonowego a kolcem biodrowym, przednim górnym), przez środek rzepki, stawu skokowego i rzutuje na drugi palec stopy

Oględziny tył

•    . Pion:

•    W warunkach prawidłowych pion spuszczony z C7, lub guzowatości potylicznej zewnętrznej, pada na :

•    wszystkie wyrostki kolczyste kręgów

•    szparę międzypośladkową

•    przebiega w równej odległości między kłykciami przyśrodkowymi i kostkami wewnętrznymi.

•    Wszelkie odchylenia od pionu notuje się, zapisując w centymetrach ich wielkość.

Oględziny tył c.d

. Układ linii poziomych:

}      linia międzykostkowa, łącząca kostki wewnętrzne

}      linia podkolanowa, łącząca zgięcia podkolanowe

}      linia pośladkowa, pokrywająca się z fałdami pośladkowymi

}      linia międzykrętarzowa, łącząca krętarze wielkie

}      linia szczytu talerzy biodrowych

}      układ łopatek

Oględziny łopatek dostarczają cennych informacji charakteryzujących odcinek piersiowy kręgosłupa oraz obręcz barkową.

Oglądamy je «trójwymiarowo», określając:

-  odległość od kręgosłupa

-  wysokość obu kątów dolnych w stosunku do siebie

-  stopień odstawania od klatki piersiowej

Trójkąty talii oceniamy jak w oględzinach z przodu.

Skłon

•    Polecamy dziecku, stojąc za nim z tyłu, wykonać luźny pełny skłon w przód.

•    Z tej pozycji wykonuje ono bardzo powolny wyprost tułowia, unosząc stopniowo odcinek lędźwiowy, następnie piersiowy i szyjny, a wreszcie głowę.

•    Uwagę skupiamy na dwóch elementach:

•    Kręgosłupie i symetrii obrysów prawej i lewej strony grzbietu.

•    Próba ta pozwala skoncentrować się na określonym odcinku kręgosłupa, stopniowo ukazującym się badającemu.

•    W pozycji skłonu łatwiej jest dojrzeć wyrostki kolczyste kręgów piersiowych.

Oględziny bok

•    Obserwacji należy poddać:

•    1. stosunek osi kończyny dolnej do podłoża (w tym uwzględniać stosunek podudzia do uda, tego z kolei do miednicy)

•    2. pochylenia miednicy (mierzone inklinometrem Wilesa)

•    3. wielkość i kształt lordozy lędźwiowej oraz powłok brzusznych

•    4. wielkość i kształt kifozy piersiowej i wysklepienia klatki piersiowej

•    5. ustawienie barków

•    6. ustawienie głowy

METODY CAŁOŚCIOWEJ OCENY SYLWETEK

ZAREJESTROWANYCH ZA POMOCĄ

FOTOGRAFII,

CIENIOGRAFII I KONTUROGRAFII.

Komputerowe badanie postawy ciała

DIAGNOZA

Komentarz: Linia kręgosłupa przebiega prawidłowo.

•    Znaczących asymetrii nie stwierdza się.

•    Postawa prawidłowa.

Wskazania: Gimnastyka ogólnousprawniająca.

DIAGNOZA

•    Komentarz: Asymetria barków, lewy bark wyżej o 14.2 mm.

•    Linia kręgosłupa odchylona w prawą stronę.

•    Odstająca lewa łopatka

•    Znacznie pogłębiony prawy trójkąt talii.

•    Wskazania: Gimnastyka korekcyjna.

Nowoczesne techniki badania postawy ciała.

1)                 Technika Mory – polega na załamywaniu się wiązki światła, do czego służy tzw. raster, w rezultacie czego uzyskuje się obraz w układzie warstwicowym, który może być następnie poddany odpowiedniej analizie. Obecnie technika Mory jest skomputeryzowana.

2)                 Metoda ISIS – wykorzystywana jest głównie do diagnostyki kręgosłupa, a w szczególności do wykrywania skolioz. Można ją również zastosować do badania krzywizn przednio-tylnych kręgosłupa. Jest to metoda zautomatyzowana oparta na fotogrametrii.

System MORA 4Generacji

Aparatura do Komputerowej Oceny Postawy Ciała systemu MORA 4Generacji jest najnowszą konstrukcją łączącą zalety systemów analizy przestrzennej typu MORA/ISIS i laboratoriów analizy ruchu/chodu opartych na markerach. Jednocześnie odpowiada ona założeniu aby badanie było proste i szybkie do wykonania.

Przebieg badania

1.    Na ciele osoby badanej zaznacza się wszystkie punkty charakterystyczne.

2.    Osoba badana staje w wyznaczonym miejscu, tak aby znaleźć się w polu widzenia kamery, a jej obraz jest bezpośrednio widoczny na ekranie komputera.

3.    Z kilkudziesięciu kolejnych zdjęć rejestrowanych automatycznie w pamięci wybiera się ujęcie odpowiadające prawidłowemu ustawieniu pacjenta.

4.    Na podstawie zapamiętanego obrazu i wprowadzonych danych pacjenta komputer umożliwia uzyskanie trójwymiarowych współrzędnych badanej powierzchni i jednocześnie oblicza parametry określające postawę ciała w płaszczyźnie czołowej, strzałkowej i poprzecznej wraz z graficznym przedstawieniem wyników.

5.    Komputer drukuje wyznaczone parametry i rysunki.

System pozwala na wykonywanie:

•     testów statycznych takich jak badanie postawy ciała (analiza trójpłaszczyznowa krzywej kręgosłupa, ustawień łopatek, garbu żebrowego itp.)

•     testów dynamicznych przy rejestracji sekwencji ruchowych np. skłon, uniesienie ręki (pomiar ruchomości, zakresów ruchu)

•     testów korekcyjnych np. zachowanie kręgosłupa przy wymuszonej korekcji ustawienia miednicy, gorsetowaniu, kinesiotapingu itp.

•     testów porównawczych np. obserwacja progresji skoliozy w krótkich okresach czasowych

•     ćwiczeń autokorekcyjnych (biofeedback)

•     dokumentacji fotogrametrycznej sylwetki np. przód, bok, nogi

Wydruki PDF

Po zainstalowaniu w systemie wirtualnej drukarki PDF, wyniki badań mogą być przechowywane w formie elektronicznej w formacie standardowych dokumentów i przeglądane na dowolnym komputerze.

Badanie przykurczy mięśniowych

}  test ścienny Degi – siad ugięty, plecy oparte o ścianę, wznosimy ramiona w górę aż do zetknięcia dłoni ze ścianą. Dotknięcie dłońmi do ściany świadczy o braku przykurczy mięśni klatki piersiowej. Jeśli dłonie nie stykają się ze ścianą, mierzymy odległość w centymetrach lub kąt między ścianą a osią kończyny górnej (plecy okrągłe)

}  test Thamasa – leżenie tyłem, przyciągamy jedną kończynę dolną ugiętą w stawie kolanowym i biodrowym do klatki piersiowej. Brak przykurczy zginaczy stawu biodrowego objawia się swobodnym przyleganiem prostej kończyny dolnej do podłoża. Miarą przykurczu jest odległość dołu podkolanowego od podłoża lub kąt między podłożem a osią uda (plecy wklęsłe)

}  test Laseque’a – leżenie tyłem, wznos prostej kończyny dolnej do pionu. Jeżeli nie da rady to świadczy to o przykurczu prostownika grzbietu, mięśnia dwugłowego uda. Miarą przykurczu mięśni kulszowo-goleniowych jest kąt między podłożem a osią kończyny podnoszonej.

}  test p-p (palce-podłoga) – stanie obunóż w niewielkim rozkroku (na szerokość 1 stopy), skłon tułowia w przód i dotknięcie całymi dłońmi podłoża. Test ocenia długość mięśni kulszowo-goleniowych, mięśnia prostownika grzbietu odcinka lędźwiowego, ruchomość kręgosłupa

Badanie ruchomości kręgosłupa

}  ocena orientacyjna – pozycja stojąca, luźny skłon w przód. W warunkach prawidłowych linia kręgosłupa tworzy regularny łuk. Jeżeli usztywniony jest odcinek lędźwiowy, plecy tworzą tzw. „stoliczek”. Jeżeli usztywniony jest odcinek piersiowy, to widoczna jest wyraźnie kifoza piersiowa

}  test Otto i Schobera – oceniamy odcinkowo ruchomość kręgosłupa test Otto- ocenia ruchomość w odcinku piersiowym kręgosłupa. W pozycji stojącej zaznaczamy wyrostek kolczysty C7 i odmierzamy 12 wyrostków w dół. Badany wykonuje skłon w przód i ponawiamy pomiar. Odległość między zaznaczonymi wyrostkami powinna się zwiększyć o 3-4 centymetry. Zmniejszona ruchomość tego odcinka może świadczyć o chorobie Scheuermanna, ZZSK, skoliozie

test Schobera – odmierzamy od pierwszego do ostatniego kręgu lędźwiowego. Wykonujemy skłon i ponownie mierzymy odległość. Odległość ta powinna zwiększyć się o 7-10 centymetrów

}  test całkowity – mierzymy odległość od potylicy do podstawy kości krzyżowej. Badany wykonuje skłon w przód i dokonujemy ponownego pomiaru. Odległość powinna zwiększyć się o 11,5 cm.